تقویت صبر و بردباری با 10 راهکار فوق‌العاده در روزهای سخت زندگی!

صبر چیست؟ داشتن صبر و تحمل چه فوایدی در زندگی دارد؟ قرآن برای افزایش صبر و تاب‌آوری چه توصیه‌هایی کرده است؟ چه راهکارهایی برای تقویت صبر و بردباری وجود دارد؟ به طور کلی این موارد مطالبی هستند که در مقاله پیش‌رو قصد داریم به تفصیل به آن‌ها بپردازیم. پس با این مقاله مایندینو همراه باشید.

صبر چیست؟

صبر به معنای مقاوت و پایداری در برابر سختی‌ها و مشکلات و از دست ندادن تا‌ب‌آوری و آرامش است. صبر نیرویی است کنشگر و پویا که انسان را در برابر اتفاقاتی که برای خود خوشایند نیست، قوی و توانمند می‌کند. هر مشکل و سختی به طور ناخودآگاه به اندازه خودش انسان را در تنگنا و فشار قرار می‌دهد که سبب ناآرامی و فشار روانی می‌شود. در چنین شرایطی اگر انسان خودش را کنترل نکند و مقاومت و بردباری خود را از دست بدهید نه‌تنها مشکلی از مشکلاتش کم نمی‌شود بلکه ممکن است به کارهایی دست بزند که بر درد و رنج و سختی‌اش افزوده شود.

صبر در لغت و اصطلاح

به طور کلی مهم‌ترین و عام‌ترین صفت انسانی، بازدارنده صبر و بردباری است. کلمه صبر در فرهنگ فارسی عمید و معین به معنای شکیبایی و بردباری آمده است. همچنین صبر در لغت عرب به معنای خویشتن‌داری، در تنگنا، حبس و محدودیت قرار دادن است. برخی نیز آن را بازداشتن نفس از اظهار بی‌تابی و بی‌قراری دانسته‌اند.

الکساندر دوما:

زندگی کنید و خوشبخت باشید. هرگز فراموش نکنید تا روزی که خداوند بخواهد آینده انسان را آشکار کند، همه شناخت انسان در دو کلمه خلاصه می‌شود؛ صبر و امید!

 در فرهنگ اخلاقی، صبر عبارت است از وادار نمودن نفس به انجام آنچه که عقل و شرع درخواست می‌کنند و باز داشتن از آنچه عقل و شرع باز می‌دارند. همچنین در اصطلاح به حفظ نفس از اضطراب، اعتراض و شکایت و همچنین به آرامش، سکون، وقار و متانت گفته می‌شود.

صبر در قرآن

واژه «صبر» صدها بار در قرآن به اشکال مختلف بیان شده است. این موضوع میزان اهمیت صبر در اسلام و کتاب قرآنی را بیان می‌کند. قرآن کریم در بیان علت رسیدن بعضی از بنی‌اسرائیل به مقام امامت و هدایت مردم می‌فرماید:

وَ جَعَلنا مِنهُم اَئِمَة یَهدونَ بِاَمرِنا لَما صَبروا وَ کانوا بِآیاتِنا یوقِنون

و چون شکیبایی کردند و به آیات ما یقین داشتند، برخی از آنان را پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما (مردم را) هدایت می‌کردند.

همچنین در زمینه چگونگی پاداش صابران در آخرت، در جایی از قرآن به آن‌ها وعده پاداشی بهتر از آنچه عمل کرده‌اند، می‌دهد:

وَ لَنَجزین الذینَ صَبروا اَجرَهُم باحَسَنِ ما کانوا یَعمَلون

و قطعا کسانی را که شکیبایی کردند به بهتر از آنچه عمل کردند، پاداش خواهیم داد.

افزایش صبر در اسلام

 در قرآن بیش از 50 علت و عامل برای تقویت و ایجاد صبر و بردباری در انسان ذکر شده است. در ادامه به بیان مختصر برخی از آن‌ها می‌پردازیم. امید است که با درس از قرآن بتوانیم زندگی خود را زیباتر کنیم.

سوره روم آیه 60:

صبر پیشه کنید که وعده خدا حق است. 

• توجه به قدرت خداوند (آیات 39، 38، 36 سوره ق)
• خشوع (آیه 45 سوره بقره)
• شب زنده‌داری (آیه 130 سوره طه و آیات 26 و 24 سوره انسان)
• توجه به فواید صبر (آیه 126 سوره نحل)
• توجه به عواقب بی‌صبری (آیات 49 و 48 سوره قلم)
• توجه به عنایت خاص خدا (سوره طور آیه 48)
• تدبیّر در سرگذشت پیامبران و دیگران (آیه 41،44 سوره ص و آیه 55 سوره غافر)
• ایمان و اعتقاد به خدا (آیه 128 سوره اعراف / آیه 49،114،115 سور هود / آیه 83 سوره یوسف / آیه 200 سوره آل‌عمران )
• اعتقاد به معاد (آیه 46 و 45 بقره / آیه 52 سوره توبه / آیه 249 سوره بقره / آیات 5 تا 7 سوره معارج)

از نظر قرآن برای تقویت صبر از چه چیزی کمک بگیریم؟

همانطور که بیان شد برای تقویت صبر می‌توان از خود کلام الهی کمک گرفت. همچنین می‌توانیم با استفاده از ذکرها و خواندن احادیث و دعاها تقویت صبر را به خود آموزش دهیم.

خواندن دعای حضرت ایوب برای افزایش صبر بسیار تاکید شده است. همچنین برای تقویت صبر و بردباری بعد از نماز به سجده رفته و 10 بار بگوییم یا الله و 10 بار نیز بگوییم یا صبور. بیان این اذکار در حالت سجده در برابر معبود، صبر و نزدیکی به خدا را به ارمغان می‌آورد. همچنین برای تقویت صبر توصیه می‌شود دعای 7 صحیفه سجادیه «یا من تحل به عقد المکاره» و دعای 58 و 175 آن را بخوانید.

همچنین خواندن و حفظ دعاهای قرآنی نیز تاکید شده است؛

رَبَّنا أَفْرِغْ عَلَیْنا صَبْراً وَ ثَبِّتْ أَقْدامَنا وَ انْصُرْنا عَلَى الْقَوْمِ الْکافِرینَ (بقره،250)

پروردگارا، بر دل‌های ما شکیبایى فرو ریز، و گامهاى ما را استوار دار، و ما را بر گروه کافران پیروز فرماى.

رَبَّنا أَفْرِغْ عَلَیْنا صَبْراً وَ تَوَفَّنا مُسْلِمینَ (اعراف،126)

پروردگارا، بر ما شکیبایى فرو ریز و ما را مسلمان بمیران

برای افزایش صبر چه سوره‌ای بخوانیم؟

به طور کلی خواندن قرآن به دلیل اینکه نام و یاد خدا را در دل زنده می‌کند صبر و آرامش را به همراه دارد. اما در این بین خواندن بعضی از سوره‌ها برای افزایش صبر و آرامش توصیه شده است.

بیان شده است برای افزایش صبر قبل از خواب سوده عنکبوت با حضور قلب تلاوت شود. همچنین به خواندن هر روزِ سوره والعصر تاکید شده است.

هر روز دو آیه آخر سوره نحل را تلاوت کنید؛

وَ اصْبِرْ وَ ما صَبْرُکَ إِلاَّ بِاللَّهِ

وَ لا تَحْزَنْ عَلَیْهِمْ وَ لا تَکُ فی‏

ضَیْقٍ مِمَّا یَمْکُرُونَ. إِنَّ اللَّهَ

مَعَ الَّذینَ اتَّقَوْا وَ الَّذینَ هُمْ مُحْسِنُونَ

صبر و تحمل

اصولا این بی‌حوصله‌ها هستند که تمام توجه ما را به خود جلب می‌کنند: رانندگان که در ترافیک بوق می‌زنند، در صف‌های طولانی مدام غر می‌زنند. ما فیلم‌های حماسی زیادی داریم که فضایل شجاعت و عطوفت را بزرگ جلوه می‌دهند؛ اما ممکن است فیلمی که درباره صبر است کمی برایمان خسته‌کننده باشد.

اتفاقات خوب واقعاً برای کسانی که منتظر می‌مانند اتفاق می‌افتد.

با این حال صبر برای زندگی روزمره  لازم و ضروری است و ممکن است برای داشتن زندگی شاد مهم باشد. داشتن صبر به این معناست که بتوانید در برابر ناامیدی یا ناملایمات با آرامش تحمل کنید؛ بنابراین در هرجایی که ناامیدی یا ناملایمتی وجود دارد یعنی تقریباً در همه جا، ما فرصت تمرین صبر را داریم. در خانه با بچه‌هایمان، در محل کار با همکارانمان، در فروشگاه‌ها با نیمی از جمعیت شهر.

ادیان و فلاسفه مدت‌هاست که فضیلت صبر را ستوده‌اند. اکنون محققان نیز شروع به انجام این کار کرده‌اند. مطالعات اخیر نشان داده است که مطمئناً اتفاقات خوبی برای کسانی که صبر پیشه می‌کنند، رخ می‌دهد. برخی از این فواید داشتن صبر در زیر آمده است.

«فواید صبر»

فرد صبور بودن چه در محل کار و چه در زندگی خصوصی شما مزایای بی‌شماری دارد. به طور کلی افراد صبور؛

✔ به عنوان یک فرد آرام و دوستانه‌تر درک می‌شوند.

✔ بهتر می‌توانند روی اهداف تمرکز کنند.

✔ می‌توانند تصمیمات منطقی‌تری بگیرد.

✔ کمتر در معرض انفجارهای عصبی و خشمگین شدن هستند.

✔ می‌توانند چیزهای جدیدی یاد بگیرد (به جای اینکه توسط بی‌صبری تسلیم شوند.)

✔ به دلیل استرس کمتر، از سلامت روان قوی‌تری برخوردار هستند.

این مهارت منفرد و غالباً نادیده گرفته شده مزایای بی‌شماری را به همراه دارد و خوشبختانه این چیزی نیست که شما مجبور باشید با آن به دنیا بیایید. هر کسی می‌تواند تلاش کند تا صبورتر شود. در ادامه به سایر فواید صبر می‌پردازیم؛

 ✅ افراد صبور از سلامت روانی بهتری برخوردار هستند!

بسیاری از افراد ظاهرا این کلیشه را در ذهن دارند که اگر فردی بی‌حوصله است صورتش قرمز می‌شود و سردرد می‌گیرد. مطابق مطالعه سال 2007 توسط سارا استاد حوزه علمیه فولر و رابرت امونز، افراد صبور تمایل به افسردگی و احساسات منفی کمتری دارند، شاید به این دلیل است که می‌توانند بهتر با شرایط ناراحت کننده یا استرس کنار بیایند. آن‌ها همچنین خود را فردی آگاه می‌پندارند و احساس قدردانی و ارتباط بیشتری با انسان‌ها و جهان دارند.

 ✅ افراد صبور دوستان و همسایگان بهتری هستند!

در روابط با دیگران، صبر به نوعی مهربانی تبدیل می‌شود. به بهترین دوستی فکر کنید که شب به خاطر درد قلبی که شما تحمل می‌کنید شما را آرام می‌کند. یا نوه‌ای که از طریق داستانی که بارها از پدربزرگش شنیده است لبخند می‌زند. در واقع، تحقیقات نشان می‌دهد که افراد صبور تمایل به همکاری، همدلی ، عدالت بیشتر و بخشش بیشتری دارند.

✅ صبر به ما کمک می‌کند تا به اهداف خود برسیم!

راه رسیدن به موفقیت راهی طولانی است و کسانی که صبر را در خود تقویت نکرده‌اند می‌خواهند بلافاصله نتیجه را ببینند ممکن است حاضر به پیمودن آن نباشند. شنیتکر در مطالعه خود در سال 2012 بررسی کرد که آیا صبر به دانشجویان در انجام کارها کمک می‌کند یا خیر. در پنج نظرسنجی که آن‌ها در طول یک ترم به اتمام رساندند، به این نتیجه رسیدند که افراد صبور تلاش بیشتری نسبت به افراد دیگر نسبت به اهداف خود انجام داده‌اند. به ویژه کسانی که صبر بین فردی دارند، در مقایسه با افراد کم تحمل، پیشرفت بیشتری در رسیدن به اهداف خود داشته و از رسیدن به آن رضایت بیشتری دارند (به خصوص اگر این اهداف دشوار باشد).

✅ صبر با سلامتی مرتبط است!

برخی شواهد نشان می‌دهد که حتی ممکن است برای سلامتی ما نیز مفید باشد. در مطالعه خود در سال 2007 ، اشنیتکر و ایمونز دریافتند که افراد بیمار کمتر ممکن است مشکلات سلامتی مانند سردرد، جوش‌های آکنه، زخم و اسهال  را تجربه کنند. تحقیقات دیگر نشان داده است که افرادی که بی‌حوصلگی و تحریک‌پذیری از خود نشان می‌دهند (یکی از ویژگی های شخصیت تیپ A ) بیشتر شکایت از سلامتی و خواب‌های بد خود دارند. اگر صبر بتواند استرس روزمره ما را کاهش دهد، منطقی است که حدس بزنیم این امر همچنین می‌تواند از ما در برابر اثرات مخرب سلامتی محافظت کند.

تقویت صبر

صبر چیزی نیست که شما معمولاً به عنوان یک ویژگی مثبت در یک رزومه کاری ذکر کنید؛ اما شکی نیست که افراد صبور چه در محل کار و چه در زندگی روزمره بیشتر دوست‌داشتنی و خوشایند هستند. صبر و بردباری همچنین مهارتی است که تقریباً همه می‌توانند با تمرین در آن پیشرفت کنند و صرفا صفتی انتسابی نیست. شما می‌توانید با تلاش به یک فرد صبورتر تبدیل شوید. در ادامه 10روش کلیدی را برای افزایش صبر بیان کرده‌ایم که قطعا به شما در این زمینه کمک شایانی می‌کند.

ویکتور هوگو:

امید هیچ وقت تو رو تنها نمی‌گذارد، تویی که آن را تنها می‌گذاری.

«راهکارهای تقویت صبر»

1. برای تقویت صبر، صبور بودن را تمرین کنید!

 ممکن است ساده به نظر برسد، اما تمرین صبر و شکیبایی یک روش قانونی برای بهبود صبر شماست. از این گذشته، چگونه مهارت خود را در نواختن پیانو ارتقا می‌دهید؟ یا اینکه می‌توانید تخم‌مرغ درست کنید؟ تمرین، تمرین، تمرین.

زندگی روزمره بدون شک فرصت‌های کافی برای تمرین صبر و شکیبایی شما را فراهم می‌کند؛ اما اگر ترجیح می‌دهید هنگام تمرین تمرکز و کنترل بیشتری داشته باشید، چند مورد از این موارد را امتحان کنید:

یک رمان دشوار مانند جنگ و صلح را بخوانید.

متعهد شوید که وعده های غذایی را از ابتدا شما درست کنید.

با وسایل حمل و نقل عمومی به محل کار خود بروید.

هنگام انتظار برای قرار ملاقات، خود را از دیدن تلفن خود منع کنید.

همه این کارها به صبر نیاز دارند. آن‌ها شما را مجبور می‌کنند منتظر بمانید تا انتظارات را که کلیدهای صبورتر شدن هستند را تجربه کنید.

2. بر این که چرا بی‌صبر هستید تمرکز کنید!

تمرکز بر روی دلیل بی‌حوصلگی شما می‌تواند به شما کمک کند تا در بی‌تاب بودن خود کاوش کنید.آیا از اینکه در صف بقالی در صف انتظار هستید متنفر هستید زیرا گرسنه هستید و می‌خواهید برای غذا خوردن به خانه بروید؟ یا به این دلیل که به قرار ملاقات خود دیر می‌رسید؟

دالایی لاما:

امید را در تاریک‌ترین روزها یافتم، و روی روشنایی‌ها تمرکز کردم و جهان را قضاوت نکردم.

دلایل واقعی بی‌حوصله بودن را بررسی کنید. وقتی این دلایل را تأیید کردید، ممکن است بهتر بتوانید بر این احساسات مسلط شوید و استرس راجع به آن‌ها را کنار بگذارید.

3. برای تقویت صبر، حواس خود را پرت کنید!

بسیاری از موقعیت هایی که صبر و شکیبایی می‌طلبد به سادگی شما را به انتظار می‌کشد، مانند مسافرت طولانی با هواپیما یا صف طولانی در رستوران.

در این سناریوها، هیچ کاری نمی‌توانید انجام دهید تا کارها را تسریع کنید، اما می‌توانید آن زمان را به طور مولد پر کنید بنابراین حواس خود را پرت کنید.

به یک پادکست گوش دهید، یک ایمیل سریع که قصد نوشتن آن را دارید تایپ کنید یا بسیاری از کارهای دیگر که دوست دارید. همیشه روش‌هایی برای پر کردن وقت وجود دارد که شامل صرفاً کلاهبرداری از وضعیت و احساس عصبانیت یا منفی نیست.

4. همدلی را تمرین کنید!

در بسیاری از موارد، دلیل بی‌حوصلگی شما شخص دیگری است و در بیشتر موارد، کمی همدلی می‌تواند کمک زیادی کند.

به عنوان مثال؛ تصور کنید که در صف فروشگاه مواد غذایی پست یک آقا یا خانوم مسن گیر افتاده‌اید و در آن زمان  پول و سکه های آن‌ها به تدریج  به زمین می‌افتند. در این زمان لحظه‌ای را به یاد داشته باشید تا به جای بی‌حوصلگی، همدل باشید. حتی اگر آن‌ها باعث می‌شوند شما دیرتر به کار خود برسید، آن‌ها را به عنوان بستگان مسن و عزیزان خود فرض کنید.

5. برای تقویت صبر، مدیتیشن و ذهن آگاهی را تمرین کنید!

مراقبه و ذهن آگاهی ابزار مفیدی برای مقابله با هرگونه احساس منفی است و به ویژه برای بی حوصلگی موثر است.

ذهن آگاهی یک مهارت ذهنی در نظر گرفته می‌شود که در آن طرفداران به لحظه حال توجه می‌کنند و به آن‌ها این امکان را می‌دهند که نسبت به افکار و احساسات آگاهی داشته و از چیزهای کوچک قدردان باشند. مدیتیشن فرصتی برای تنفس ساده، احساس آرامش بدن و تمرکز بر چیزهای مهم است که می‌تواند به ‘تنظیم مجدد’ تفکر کمک کند و تمرکز را از احساسات منفی دور کند.

این دو عمل در کنار هم می‌توانند پادزهر قدرتمندی برای استرس بی‌حوصلگی ارائه دهند و مطالعات مختلف حتی تأثیرات مثبت آن‌ها در کاهش فشار خون، کاهش اضطراب و استرس و بهبود گردش خون را به اثبات رساندهاند.

6. آنچه را نمی‌توانید تغییر دهید بپذیرید!

بسیاری از موقعیت‌های زندگی به صبر و شکیبایی نیاز دارند و اغلب کاملاً کاری از دست شما بر نمی‌آید. شاید شما منتظر پاسخگویی از بانک هستید، یا منتظر بهبودی از آسیب دیدگی هستید تا بتوانید از خانه خارج شوید و دوباره ورزش کنید. این موارد زمان می‌برد و استرس در مورد آن‌ها به شما کمک نمی‌کند.

این لحظات را بپذیرید و در پذیرفتن آن‌ها تلاش کنید. تجزیه و تحلیل بیش از حد و تفکر بیش از حد آن‎ها فقط شما را دچار استرس بیشتری خواهد کرد، اما اگر بپذیرید که نمی‌توانید شرایط را تغییر دهید، آزاد نخواهید دید و ذهن خود مثبت‌تر خواهید کرد.

استفاده از مانترا را در این سناریوها در نظر بگیرید ، مانند: “این از کنترل من خارج است، بنابراین من تمام تلاش خود را می‌کنم که اجازه ندهم استرس من را فرا بگیرید.” گاهی اوقات گفتن چیزهایی با صدای بلند می‌تواند به شما کمک کند تا به طور موثر آن‌ها را درونی کنید.

7. برای تقویت صبر، به خودتان کمی استراحت دهید!

به خودتان به معنای واقعی کلمه زمانی را اختصاص دهید. به مدت 10 دقیقه به بیرون بروید، به سرعت در اطراف پارک قدم بزنید، تا به راحتی از علت بی‌حوصلگی خود دور شوید.

این وقفه سریع می‌تواند به شما کمک کند تا ذهن خود را آزاد کنید و با منطق حل مسئله به جای بی‌حوصلگی غیر مفید به مسئله نزدیک شوید.

8. بی حوصلگی خود را یادداشت کنید!

گاهی اوقات به راحتی تصدیق یک عادت بد می‌تواند به کاهش آن کمک کند. با استفاده از برنامه دفترچه یادداشت در تلفن خود یا یک دفتر خاطرات فیزیکی، هر نمونه‌ای را که بی‌حوصلگی شما را از بین می‌برد، یادداشت کنید.

به سرعت قادر خواهید بود روندهای متداول و محرک‌ها را شناسایی کرده و همچنین ببینید چه مدت برای بی‌حوصلگی تلف می‌کنید. همچنین ممکن است اکنون که به آرامش رسیده‌اید، می‌توانید با عینیت بیشتری به یک وضعیت نگاه کنید و متوجه شوید که بی‌حوصلگی شما بی‌دلیل بوده است، که ممکن است شما را بهتر برای مقابله با یک وضعیت مشابه در آینده آماده کند.

9.  برای تقویت صبر، روی اهداف بزرگ‌تر تمرکز کنید!

آیا پنج سال دیگر علت بی‌صبری شما مهم خواهد بود؟ آیا حتی پنج ساعت دیگر هم مهم نخواهد بود؟ غالباً، دلیل این که شما ممکن است بی‌تاب باشید پایان دنیا نیست و با یادآوری به خود که در اهداف بزرگتر شما تداخل ایجاد نمی‌کند، ممکن است بتوانید آن را راحت‌تر کنار بگذارید.

اگر چیز کوچک یا ناچیزی شما را به دردسر انداخت، سعی کنید آن را در متن تصویر بزرگتر قرار دهید. به عنوان مثال، اگر از اینكه در هنگام عبور از میلك شیك بیش از حد شارژ شدید ناامید شده‌اید ، بررسی كنید كه آیا  دو دلار اضافی در واقع بر سلامت مالی شما تأثیر می‌گذارد. اگر پاسخ منفی است، پس تمام تلاش خود را بکنید تا روی غذای شیرین تمرکز کنید و نه هزینه‌ای که بر شما تحمیل خواهد کرد.

10. از دیگران کمک بخواهید!

سرانجام، اگر شرایطی باشد که بتوانید بهبود ببخشید، ممکن است بجای آن از دیگران کمک بخواهید.

به عنوان مثال؛ شاید شما در حال نوشتن گزارش در محل کار هستید که اعضای دیگر تیم سهم خود را انجام نداده‌اند. قبل از اینکه سریع صبر خود را با همه از دست بدهید، در مورد این موضوع با مدیریت ارشد صحبت کنید و برای اطمینان از ایفای نقش اعضای تیم خود از آن‌ها کمک بخواهید. از دست دادن صبر به ندرت در خلا اتفاق می‌افتد، و از آنجا که افراد دیگر تقریباً همیشه درگیر آن هستند، تقریباً همیشه فرصتی برای دستیابی به این فرصت وجود خواهد داشت.

مایندینو؛ اندیشه‌ای نو!

ما می‌توانیم با کمک قرآن و احادیث و سایر تعمیلات برای افزایش صبر استفاده کنیم. تمرین صبر و شکیبایی در موقعیت‌های روزمره، نه تنها زندگی را در زمان حال دلپذیرتر می‌کند؛ بلکه می‌تواند زمینه‌ساز آینده‌ای راضی‌تر و موفق‌تر باشد. فقط باید با ایجاد راه حل‌هایی که بیان شد به خودمان در جهت تقویت صبر و تحمل و رسیدن به آرامش کمک کنیم. امیدواریم که توانسته باشیم به شما خواننده گرامی اطلاعات مفید و سازنده‌ای را در جهت بهبود زندگی آموزش داده باشیم. سپاس از اینکه تا پایان این مقاله‌ی آموزشی با مایندینو همراه بودید.

آیا شما انسان صبوری هستید؟ از نظر شما صبر چه فوایدی در زندگی دارد؟ شما از چه راه‌هایی برای تقویت صبر و تحمل استفاده می‌کنید؟

(لطفاً دانسته‌ها و تجربه‌های خود را در این زمینه برای ما در قسمت نظرات بنویسید.)